Perikardit (Perikard kas tabakasının iltihabı)

Perikard boşluğuna sıvı toplanması ile
karakterize iltihabi bir durumdur. Sıvının niteliği ve etyolojisine göre
seröz, fibrinöz, pürülan veya hemorajik olabilir. Perikard sıvısının
çok artması ve kalbin fonksiyonlarının bozulması durumuna kalp tamponadı
denir. Sağlıklı bir çocukta 10-15 ml (erişkinde 50 ml) sıvı
bulunabilir. Perikarditli bir adolesanda sıvı miktarı 1 litreye kadar
çıkabilir. Perikardial efüzyonda sıvının kritik bir seviyeye kadar
artışı perikardiyal basıncı da arttırır. Kritik seviyeye gelince,
sıvıdaki küçük miktarlardaki artışlar bile basınçta büyük artışlara yol
açar. Diyastolde ventrikülün doluşu azaldıkça sistemik ve pulmoner venöz
basınç artar. Ventriküllerin diyastolü engellendiğinden giderek daha az
kanla dolar, debi düşer, sistemik tansiyon düşer.
BAKTERİYEL PERİKARDİTLER
KLİNİK BULGULAR:
Genellikle diğer bakteriyel enfeksiyonlarla (pnömoni, menenjit,
osteomyelit, septik artrit vb)
birliktedir. İlk bulgu göğüs ağrısı'dır. İnspirasyonla artar.
Prekordiyum, sol omuz ve sırtta belirgin olan bu ağrılar yatınca artar.
Oturunca, özellikle de öne doğru eğilince azalır. Ayrıca ateş, öksürük,
dispne ve takipne de bulunur. Fizik muayenede frotman, taşikardi ve kalp
seslerinin derinden geldiği farkedilir. Kalp tamponadı geliştiğinde bu
bulgulara venöz dolgunluk, hepatomegali, hipotansiyon, nabız basıncında
azalma ve pulsus paradoksus eklenir. (Normalde derin inspiriyumda
sistemik tansiyon 10 mmHg kadar düşebilir. Pulsus paradoksusta bu düşüş
10 hatta 20 mmHg'yı geçebilir.)
LABORATUAR:
Lökositoz (çoğu parçalı), sedimentasyon ve CRP yüksekliği ve kan kültürü
pozitifliği vardır. EKG'de düşük voltaj, erken dönemde ST yükselmeleri,
geç dönemde ST çökmesi ve elektriki alternans görülür. Tele'de kalp
büyüktür (çadır kalbi). Ekokardiyografi'de perikardiyal efüzyon ve
miktarı görülür. Diyastolik fonksiyonlar bozuktur. Tanı amacıyla
perikardiyal ponksiyon, gram boyama, hücre sayımı yapılmalı, kültür,
biyokimya ve sitoloji için örnekler gönderilmelidir. Bakteriyel
perikarditlerde hücre sayısı 50.000/mm3'den fazladır. Parçalı oranı ve
protein içeriği fazla, şeker oranı düşüktür.
TEDAVİ: Üreyen mikroorganizmaya göre veya ampirik olarak 4-6 hafta
süreyle antibiyotikler, antienflamatuar verilmelidir. Sıvı fazla ise
perikardiyosentez yapılmalıdır. Sıvı koyu, pürülan ve loküle ise
ponksiyon ile boşaltmak mümkün olmaz, perikardiyal tüp drenaj
gereklidir.