Anafartalar Cephesi [değiştir]Ana madde: Anafartalar CephesiMareşal
Horatio Kitchener ve general
William Birdwood, ANZAK'a ait bir hendekte, 15 Kasım 1915
İttifaklara ait bir hendek
Kanlısırt Muharebesi ("Lone Pint", 6 Ağustos 1915)
Çanakkale'de kullanılan bağlantı hendeklerinden biri
Deniz Muharebeleri'nden kullanılmış Osmanlı siperleri
Birinci Anafartalar Muharebesi [değiştir]Her iki cephedeki kanlı çatışmalar ardından 1915 yılının Temmuz ayı
sonlarında cepheler kilitlenmiş, çatışmalar mevzi harbine dönüşmüştü.
Gelibolu Yarımadasında bir sonuç elde edebilmek için İngiliz General
Sir Ian Hamilton, daha kuzeyde üçüncü bir cephe açmak gereği duymuştur.
Burada amaç, sert direnme gösteren her iki cephedeki Osmanlı
kuvvetlerinin geri hattına çıkarak kuşatmaktır. Hamilton, üçüncü
cepheyi küçük ve büyük Kemikli burunları arasındaki Suvla kumsalına,
takviye olarak gelen İngiliz 9. Kolordusu’nu çıkartarak açmıştır.
6 Ağustos1915 tarihinde Suvla Koyu'na yapılan çıkarmayla Çanakkale Savaşı bu
bölgeye kaymış, Arıburnu'ndaki Anzak Kolordusu ile Suvla çıkarma
kuvvetleri, dolayısıyla bu iki cephe birleşmiştir. Gelibolu
Yarımadası'nın Müttefik kuvvetlerce tahliyesine kadar asıl çatışmalar
bu bölgede olmuş, Seddülbahir Cephesi, kayda değer bir çatışmaya sahne
olmamıştır.
5-6 Ağustos gecesi başlayan çıkartma gün boyu sürmüştür. Suvla
Ovası’na hakim ilk kademe sırtlardaki üç Osmanlı taburu, çıkarma
birliklerinin ileri harekâtını durdurmayı başarmıştır.
İngiliz 9. Kolordusu’nun genel bir taarruz için düzen alması, 8
Ağustos tarihini bulmuştur. Ertesi gün, 9 Ağustos 1915 günü şafakta iki
İngiliz tümeni taarruz için ilerlemeye başladığı sırada Kurmay Albay
Mustafa Kemal Bey’in de taarruzu başlamıştı. Osmanlı taarruzu,
önlerindeki İngiliz kollarını atarak ilerlemiş, öğleden hemen sonra
İngiliz 9. Kolordusu komutanı General Stopford, ihtiyatta tuttuğu
tümeni ateş hattına sürerek sahilde tutunmayı ancak başarabilmiştir.
Daha çok bilgi için: Birinci Anafartalar SavaşıBirinci Anafartalar Savaşı’nın hemen ertesi günü,
10 Ağustos 1915 sabahı Mustafa Kemal, Kocaçimen Tepesi – Conk Bayırı hattında yeni bir taarruz yapmıştır. Albay
Ali Rıza Bey komutasındaki 8. tümen ve 9. Tümen komutanı Yarbay
Cemil Bey komutasındaki 9. Tümen’in taarruzlarıyla müttefik cephesi 500-1.000 metre geri atılmıştır.
Bu bölgedeki Osmanlı taarruzunun başladığı saatlerde daha kuzeyde,
İngiliz 53. Tümen’i Yusufçuk Tepe ve daha kuzeydeki Küçük Anafartalar
Tepesi yönünde taarruza geçmişti. Yoğun topçu ateşleri ardından dört
kez yenilenen taarruzlar gün boyu sürmüş olup iki Osmanlı taburunun
savunması, mevzileri korumayı başarmıştır.
Tekketepe Muharebesi [değiştir]Son muharebeler sonunda Arıburnu Cephesi'nde Anzak kuvvetleri eski
hatlarına çekilmiş, Anafartalar Cephesi'nde ise Suvla Ovası'nın sahil
bandından kalmışlardı. Özellikle bu bölgede, hakim sırtlardaki Osmanlı
mevzilerinin ateşi altında kalmakta idiler. Müttefik kuvvetler üst
komutanı General Sır Ian Hamilton, bu sırtların en azından kuzey
kesimini oluşturan Tekketepe yükseltilerinin bir an önce ele
geçirilmesinin gerekliliğini bilmektedir. Bu amaçla sahile yeni
çıkartılmış olan 54. Tümen ile bu sırtlara taarruz kararı vermiştir. Bu
tümenin bir taburunca
12 Ağustos 1915 tarihinde girişilen,
Tekketepe Muharebesi olarak bilinen taarruz, Osmanlı savunması önünde ağır kayba uğrayarak geri çekilmiştir.
Bu taarruzun başarısızlığı üzerine General Hamilton, taarruzu daha
kuzeye kaydırarak 12. Tümen'i sağ yandan çevirmeyi amaçlayan bir
taarruz planlamıştır. Bu taarruz Kireçtepe ve Kireçtepe sırtlarının
işgal edilmesini amaçlamaktadır. Böylece 12. Tümen kanat kırarak
Tekketepe'den çekilmek zorunda kalacak, savaşarak alınamayan bu
yükselti, İngiliz kuvvetlerinin eline düşecektir.
Kireçtepe sırtları, Suvla Koyu'na çıkarma yapıldığı 6 Ağustos 1915
tarihinden itibaren Yüzbaşı Kadri Bey komutasındaki Gelibolu Jandarma
Taburu tarafından tutulmaktadır. Üç tugaydan oluşan İngiliz birlikleri
15 Ağustos1915 günü taarruza geçmiştir. Ağır kayıplara Yüzbaşı Kadri Bey'in ağır
şekilde yaralanması da eklenince tabur geri çekilmiş, Kanlıtepe -
Havantepe hattında yeniden mevzi almıştır. Akşam saatleri bölgeye
ulaşan bir taburluk takviye ile karşı Osmanlı kuvvetleri karşı taarruza
geçmiştir. Çatışmalar gece boyu sürmüş, 16 Ağustos sabahı bölgeye gelen
Mustafa Kemal, taarruzu kendisi yönetmiştir. Kısa süre sonra İngiliz
birlikleri eski hatlarına geri çekilmişlerdir.
Aynı gün, başarısız bulunan İngiliz 9. Kolordusu komutanı General
Stopford ve iki tabur komutanı, General Hamilton tarafından görevden
alınmıştır.
Hemen ardından Seddülbahir Cephesi’ndeki İngiliz 29. Tümeni
Anafartalar Cephesi’ne aktarıldı. Mısır’da bulunan 5.000 kişilik bir
tümen de aynı cepheye getirildi. Bu şekilde içerden ve dışardan takviye
edilen Anafartalar Cephesi’ndeki kuvvetlerle genel bir taarruz
planlandı. Müttefik taarruzu, Anafartalar Grup Komutanı Kurmay Albay
Mustafa Kemal’in sorumluluk bölgesinde, 12. ve 7. Tümenlerin
mevzilerine yönelmiştir.
İkinci Anafartalar Muharebesi [değiştir]Daha çok bilgi için: İkinci Anafartalar SavaşıBu kuvvetler
21 Ağustos1915 sabahı İsmailoğlu ve Yusufçuk Tepelerine genel bir taarruza
geçtiler. Aynı anda Anzak Kolordusu’na bağlı bir tugay da Bomba Tepe’ye
taarruz etmiştir. İsmailoğlu ve Yusufçuk Tepeleri’ne yönelik taarruz
aynı gün, kesin bir başarısızlıkla son bulmuştur. Bomba Tepe’deki
çatışmalar ise 29 Ağustos tarihine kadar sürmüş tepe, Osmanlı
savunmasının elinde kalmıştır.
Bomba Tepe taarruzu, Çanakkale Savaşı'nın, tahliyeye kadar ufak çaplı çatışmalar yaşanmış olsa da, son muharebesidir.