Selçuklu Devletinin Çöküş Nedenleri

a) Sehzâde isyanlari:

Geyhatu'nun
Anadolu'dan dönmesi Karaman, Esref ve Germiyanogullarina yeniden
harekete geçme imkâni verdi. Ayrica Kastamonu yöresindeki Türkmenler de
Kiliç Arslan'i destekleme karari almis, Geyûmers ile Feramürz de
saltanat davasiyla ayaklanmislardi. Kiliç Arslan ile Ferâmürz
Kastamonu'ya giderek Çobanogullarindan Yavlak Arslan ile anlasmis ve
Sultan Mesud'a karsi harekete geçmislerdi. Geyhatu Karaman, Esref ve
Mentese beylerine karsi tenkil hareketini tamamladiktan sonra Kiliç
Arslan ve Çobanogullarindan Yavlak Arslan'a karsi bir ordu sevketti.
Selçuklu-Mogol ordusu Kastamonu topraklarina girip Derbendler
bölgesinde beklemekte iken Türkmenlerin baskinina ugradi. Iki taraf da
agir kayiplar verdi ve Sultan Mesud ile önde gelen kumandanlarin bir
kismi esir düstü. Müttefik Selçuklu-Mogol ordusu karsi saldiriyla
Türkmenleri bozguna ugratti. Bu hengâmede Kastamonu beyi Yavlak Arslan
da sehit düstü.

b) Mogol Noyanlarinin çikardigi isyanlar:

Selçuklu
hanedani mensuplari arasindaki taht kavgalarina ilâveten Mogol
noyanlari arasindaki mücadele de Anadolu'da büyük sikintilara sebep
oldu. Ilhanli hükümdari Mahmud Gazan Han'in Anadolu genel valiligine
getirdigi Togaçar Noyan daha sonra gözden düsmüs ve yine Gazan Han'in
gizli emriyle Baltu ve Arap Noyan tarafindan öldürülmüstür. Baltu Noyan
giderek güçlenmis ve hanin emirlerini dinlemez olmustu. Bunun üzerine
Gazan Han Kutlug Sah kumandasindaki 30.000 kisilik bir orduyu 1296
yilinda Anadolu'ya gönderdi. Baltu Noyan kaçip Ermeni tekfuruna
sigindi. Fakat Tekfur onu yakalayip Tebriz'e gönderdi. Baltu burada
Gazan Han tarafindan idam edildi.

Sultan Mesûd Baltu Noyan'in
tahakkümü altinda oldugu için Gazan Han'in isteklerini yerine
getiremiyordu. Kutlug Sah itham altinda oldugu için Sultan Mesud'u
Gazan Han'in huzuruna çikardi. O Gazan Han'a mazeretini anlattiysa da
1296 yilinda tahtindan uzaklastirilip Hemedan'a sürüldü ve Selçuklu
tahti III. Alaeddin Keykubad 1298'de tahta çikincaya kadar 2 yil bos
kaldi.

Sehzadelerin ve Mogol noyanlarin çikardigi karisikliklar
Anadolu halkinin daha da perisan olmasina sebep oldu. Horasan Irak ve
Azerbaycan'dan yola çikan pekçok kisi burada bir mevki ele geçirmeye
çalisiyordu. Gazan Han'in Konya'ya gelen elçisi Ahilerin reisi Ahmed
Sah tarafindan uzaklastirilinca hükümdara yaranmak isteyen Sarap-sâlar
onu öldürdü. Bu olay halki mateme bogdu. Cenaze merasiminde 15.000 kisi
basaçik yürüdü. Sehir ileri gelenlerinin israrlari karsisinda Ahmed
Sah'in katili yakalanip idam edildi.